Definicións. Traballo


Accidente laboral

O concepto de accidente laboral axústase ao da definición dada polas estatísticas europeas de accidentes laborais para garantir a comparabilidade, e inclúe:

  • Os accidentes durante a xornada laboral: aqueles que se producen durante a xornada laboral, é dicir, no traballo ou no transcurso do traballo.
  • Os accidentes “in itinere”: aqueles que teñen lugar nalgún dos desprazamentos que se realizan entre o domicilio e o posto de traballo, ou entre o lugar habitual de comida e o posto de traballo

Accidentes laborais

Considéranse os accidentes de traballo con baixa na xornada de traballo, incluídos os accidentes de tráfico e os orixinados por causas naturais, sempre que se produzan durante a xornada de traballo.

Afiliación principal

Trátase da afiliación que se vai empregar para asignar as características da relación laboral (tipo de contrato, tipo de xornada, actividade económica e grupo de cotización) á persoa cotizante, na estatística Bases de cotización no Réxime Xeral da Seguridade Social por concello de residencia da persoa afiliada. Para determinar cal é a afiliación principal, utilízanse os seguintes criterios:

  • En primeiro lugar, a de maior duración no mes de referencia.
  • No caso de empate en duración en dúas ou máis afiliacións, selecciónase aquela coa base de cotización de maior importe no mes de referencia.
  • No caso de empate nos dous criterios anteriores, isto é, que a persoa conte con dúas ou máis afiliacións de igual duración e igual base de cotización no mes de referencia, selecciónase a afiliación na que o código de conta de cotización teña un valor numérico superior.

Altas

Considérase que un asalariado xera alta no ano t se nese ano forma parte do mercado de traballo como asalariado, pero no ano t-1 non formaba parte do mercado de traballo como tal.

Altas de demandantes de emprego

Defírense a todos os movementos de cambio de situación a alta anotados no rexistro de demandantes que solicitan emprego.
As altas de demanda poden ser novas inscricións que se inscriben por primeira vez nun rexistro público de emprego, reactivación dunha demanda xa inscrita que se encontraba en baixa ou por traslado dun servizo público de emprego a outro. Non se inclúen como altas as reactivacións das demandas suspendidas temporalmente ou o paso de demandantes sen dispoñibiliade a demandante de emprego.

Asalariados

Nas operacións do Sistema de contas económicas son todas as persoas que, mediante un acordo, traballan para outras unidades institucionais residentes e reciben unha remuneración.

Na información procedente das fontes tributarias defínese coma o número de persoas que reciben unha contraprestación pecuniaria en concepto de rendemento do traballo, contadas de forma única independentemente de que traballasen para unha ou varias empresas ou entidades. Este colectivo está formado polas persoas que reciben percepcións declaradas na clave A do Modelo 190 da "Declaración anual de retencións sobre as rendas de traballo" (empregados por conta allea en xeral).

Na Enquisa aos demandantes de emprego comprende a todas as persoas que na semana de referencia estiveran traballando para un empresario privado ou público a cambio dun soldo, salario, comisión, pagos segundo resultado, gratificación ou calquera outra forma de remuneración en metálico ou en especie. As persoas que traballan na empresa dun familiar percibindo unha remuneración regulamentada deben incluírse nesta categoría. Inclúense tamén como asalariados os socios ou traballadores das sociedades anónimas laborais que teñan unha situación laboral e legal de asalariados. As persoas que cumpran os requisitos para ser asalariados non perden a dita condición aínda no caso de que paguen directamente os impostos por rendemento do traballo persoal e/ou as cotizacións á Seguridade Social. Os xestores, directores ou outros empregados asalariados que non son donos da empresa na que traballan, clasifícanse como traballadores por conta allea, aínda que exerzan as mesmas funcións que os empresarios coma, por exemplo, a contratación ou o despido, en nome das empresas, doutros traballadores.
Como regra xeral, pódese dicir que un asalariado é unha persoa remunerada directa ou indirectamente, en diñeiro ou en especie, en función da cantidade de traballo que realiza (incluído o pago a comisión), con independencia do valor da produción ou da rendibilidade do proceso produtivo. Pode ocorrer que por razóns legais un asalariado teña contrato de autónomo. Neste caso consideraremos á persoa coma asalariada se cumpre as condicións antes descritas. Polo contrario, un traballador independente recibe unha renda que está en función do valor da produción do proceso produtivo do que é responsable, sexa moito ou pouco o traballo aportado.

Na Enquisa de poboación activa os asalariados son persoas con traballo por conta allea ou asalariados todas as que entren nas seguintes categorías:

  • Traballando: persoas que durante a semana de referencia traballaron, incluso de forma esporádica ou ocasional, polo menos unha hora a cambio dun soldo, salario ou outra forma de retribución conexa, en metálico ou en especie.
  • Con emprego pero sen traballar: persoas que, xa tendo traballado no seu emprego actual, estean ausentes do mesmo durante a semana de referencia (por causa de enfermidade, accidente, conflito laboral, suspensión disciplinaria de emprego e soldo, vacacións, licenza de estudos,...) e manteñan un estreito vínculo co emprego. A forza deste vínculo determinase de acordo coa crenza do entrevistado de reincorporarse ou non á empresa e na percepción ou non dalgún tipo de remuneración.
Os membros activos das forzas armadas figuran tamén entre a poboación asalariada. Non se consideran asalariados:
  • Os empresarios e os traballadores independentes, aínda que estiveran contratados como asalariados na súa propia empresa.
  • Os traballadores familiares non remunerados (axudas familiares) e os membros de cooperativas que traballan nelas.
  • As persoas ausentes do seu traballo, con licenza ou suspendidas que estean debilmente vinculadas ao seu emprego.
  • Os traballadores estacionais, ocasionais ou descontinuos por conta allea na época de menor actividade que non estivesen traballando na semana de referencia.
Considérase que os asalariados teñen un contrato ou relación laboral temporal cando o seu remate queda fixado por condicións obxectivas, tales como a expiración dun prazo, a realización dunha tarefa de terminada, etc. Noutro caso, considérase que o contrato, ou relación laboral, é indefinido.

Os asalariados subdivídense en: asalariados do sector público e asalariados do sector privado. Entre os primeiros están incluídos tanto os funcionarios como os contratados laborais, independentemente de que traballen con carácter fixo ou temporal.

Axuda familiar

Persoas que traballan sen remuneración regulamentaria na empresa dun familiar co que conviven

Baixas

Considérase que un asalariado é unha permanencia no ano t se forma parte da poboación asalariada no ano de referencia t e no inmediatamente anterior (t-1).

Baixas de demandantes de emprego

Son os cambios de situación dunha demanda de emprego a baixa por ter o demandante unha colocación, non facer a renovación da demanda no período establecido ou por outras causas (baixa a petición do demandante, rexeitamento de ofertas, ...)

Base de cotización para continxencias comúns por conta allea

A base de cotización para as diversas continxencias e situacións amparadas pola acción protectora da Seguridade Social está constituída pola remuneración total, calquera que sexa a súa forma ou denominación, que con carácter mensual teña dereito a percibir a persoa traballadora ou asimilada, ou a que efectivamente perciba de ser esta superior. As percepcións de vencemento superior ao mensual distribuiranse ao longo dos doce meses do ano.
Considérase remuneración á totalidade das percepcións económicas, sexan en diñeiro ou en especie. Así mesmo, hai que ter en conta que as bases de cotización ao Sistema da Seguridade Social non poden ser superiores ao límite máximo fixado para cada exercicio económico na correspondente Lei de Orzamentos Xerais do Estado. Nalgúns réximes de cotización, como é o caso do Réxime Xeral, tamén se fixan uns límites mínimos de cotización, en función do grupo de cotización da persoa. Se a base non se atopa comprendida entre a contía mínima e máxima correspondente ao grupo de cotización do traballador ou da traballadora, esta cotizará pola base mínima (se a cantidade resultante é menor) ou máxima (se é maior).

Base de cotización por continxencias comúns por conta propia

A base de cotización para as diversas continxencias e situacións amparadas pola acción protectora do Sistema da Seguridade Social está constituída pola remuneración total, calquera que sexa a súa forma ou denominación, que con carácter mensual teña dereito a percibir a persoa traballadora ou asimilada, ou a que efectivamente perciba de ser esta superior, por razón do traballo que realice. Esta denominación aplícase a case todos os réximes que integran o Sistema da Seguridade Social. Non obstante, para as persoas que cotizan ao Réxime Especial de Autónomos/as non depende estritamente da remuneración real que perciban polo desempeño das súas actividades, senón que o Sistema lles ofrece a posibilidade de escoller o importe mensual polo que van cotizar, dentro duns límites mínimo e máximo. Os ditos valores son fixados cada ano polo Ministerio de Inclusión, Seguridad Social y Migraciones.

Certificado de discapacidade

É o recoñecemento administrativo da discapacidade. O seu obxectivo é compensar as desvantaxes sociais que a discapacidade implica, proporcionando acceso a dereitos e prestacións de distinto tipo, con vistas a equiparar oportunidades.
Para a concesión deste certificado é preciso que a valoración do grao de discapacidade outorgada sexa superior ou igual ao 33%. A clasificación do grao de discapacidade responde a criterios técnicos unificados e serán obxecto de valoración tanto as discapacidades que presente a persoa como, no seu caso, os factores sociais que dificulten a súa integración social.

CNAE-09 (Clasificación Nacional de Actividades Económicas)

É a Clasificación Nacional de Actividades Económicas resultante do proceso internacional de revisión denominado Operación 2007. Foi elaborada segundo as condicións recollidas no Regulamento de aprobación da NACE Rev.2. O obxectivo desta clasificación é establecer un conxunto xerarquizado de actividades económicas que poida ser empregado para:

  • Favorecer a implementación de estatísticas nacionais que poidan ser diferenciadas de acordo coas actividades establecidas
  • Clasificar as unidades estatísticas e entidades segundo a actividade económica exercida
Acceso á Clasificación Nacional de Actividades Económicas (CNAE 2009)

CNAE-93 Rev.1 (Clasificación Nacional de Actividades Económicas)

É a Clasificación Nacional de Actividades Económicas elaborada segundo as condicións recollidas no Regulamento de implantación da NACE Rev. 1.1. O obxectivo desta clasificación é establecer un conxunto xerarquizado de actividades económicas que poida ser empregado para:

  • Favorecer a implementación de estatísticas nacionais que poidan ser diferenciadas de acordo coas actividades establecidas
  • Clasificar as unidades estatísticas e entidades segundo a actividade económica exercida

Código da conta de cotización

Código ao cal figuran asociados os datos identificativos do empresario e ao que se vinculan os traballadores por conta allea. Cada empresa pode ter un ou varios códigos de conta de cotización pero só hai un principal, os demais (secundarios) están vinculados ao principal. Os empresarios deben dispoñer, polo menos, dun código de conta de cotización por cada provincia onde realicen unha actividade económica e por cada réxime. Os códigos de conta de cotización non identifican necesariamente aos centros de traballo.

Coidado a adultos dependentes

No módulo sobre conciliación entre vida laboral e familiar da Enquisa de poboación activa (EPA) considéranse coidados a adultos dependentes a seguintes actividades:

  • Coidado persoal (aseo, axuda para vestirse, axuda para comer, etc.)
  • Axuda física (por exemplo, para moverse ou camiñar).
  • Axuda en asuntos financeiros.
  • Axuda en tarefas domésticas (limpeza da casa, lavado de roupa, etc.)
  • Facer compaña, visitar, conversar.
Non se considera como coidado a adultos dependentes a axuda económica nin o voluntariado de calquera tipo.

Coidado a menores

No módulo sobre conciliación entre vida laboral e familiar da Enquisa de poboación activa (EPA) considéranse coidados a menores a seguintes actividades:

  • Coidado persoal (aseo, axuda para vestirse, axuda para comer, etc.)
  • Axuda na realización de tarefas escolares.
  • Xogos.
  • Lectura.
  • Vixilancia.
  • Paseos.
Non se considera como coidado a nenos a axuda económica nin o voluntariado de calquera tipo.

Colocacións

Son os postos de traballo cubertos por traballadores durante o período de referencia. Poden ser :

  • Colocacións xestionadas: son as realizadas durante o período de referencia mediante xestión da oficina de emprego, tanto no proceso de colocación coma nos procesos previos de preparación do traballador para a súa inserción laboral.
  • Colocacións comunicadas: son as realizadas durante o período de referencia sen xestión da oficina de emprego. Coñécense a través das comunicacións de contratación realizadas polos empregadores e por presentación dos contratos a rexistro se estes contratos non son consecuencia dunha colocación xestionada pola oficina de emprego.

Complementos salariais

Conxunto de retribucións pagadas por encima das retribucións básicas (salario base e pagas extraordinarias) que o empregador abona habitualmente previo pacto en convenio colectivo. Destacan os complementos persoais, que valoran a antigüidade no posto de traballo, a cualificación individual mediante titulación académica ou profesional, os coñecementos de idiomas, informática, etc.; os complementos relacionados co posto de traballo, que se concretan nas específicas circunstancias nas que se desenvolve o traballo; os pluses de nocturnidade, os de traballo en días festivos, así como os pluses de perigosidade, penosidade ou toxicidade; ...

Conciliacións

É o intento obrigatorio de acordo entre os intereses en conflito dos traballadores e empresas, con participación da Administración e como procedemento previo á vida xudicial. Poden ser individuais ou colectivas. En ambos casos as conciliacións resolvénse:

  • Con avinza: cando se chega a acordo entre as partes.
  • Sen avinza: cando non se acada acordo entre as partes.
  • Intentadas sen efecto: cando non compareza a parte ou as partes demandadas.
  • Tidas por non presentadas: cando, debidamente citadas as partes, a promotora non comparece no acto.
  • Desistidas: cando compareza a parte promotora, para o único efecto de desistir do conflito producido.
  • Outros tipos: reclamación improcedente recibida por correo e debidamente rexistrada, etc.

Contrato de interinidade

Contrato de duración temporal para substituír a un traballador con dereito a reserva do posto, en xornada completa ou parcial.

Contrato de obra ou servizo

Son os contratos para a realización de obras ou servizos determinados, en xornada completa ou parcial, na actividade da empresa e que ten duración temporal.

Contrato de relevo

Contrato de duración indefinida ou ata o momento da xubilación do traballador ao que substitúe por xubilación parcial; con xornada parcial ou completa.

Contrato de substituciónpor xubilación aos 64 anos

Contrato para traballadores desempregados que substitúan a outros traballadores que anticipan a idade de xubilación nun ano.

Contrato en prácticas

Contratos destinados a completa a formación de traballadores con títulos universitarios ou de formación profesional. Son contratos de duración temporal, con xornada a tempo parcial ou completa, indistintamente.

Contrato eventual por circunstancias da produción

Contratos de duración temporal, en xornada completa ou parcial, para atender as esixencias circunstaciais do mercado.

Contrato indefinido fomento do emprego

Contrato de duración indefinida acollido ao Fomento da Contratación Indefinida e xornada completa, parcial ou fixo descontinuo, orientado a incentivar a contratación de traballadores desempregados.

Contrato indefinido ordinario

É o concertado sen establecer límites de tempo na prestación de servizos con xornada a tempo completo, parcial ou fixo descontinuo.

Contrato indefinido personas con discapacidade

Contrato de duración indefinida dirixido á integración laboral de persoas con discapacidade e que pode ser de xornada completa ou a tempo parcial.

Contrato para a formación

Contrato destinado aos mozos de 16 a 24 anos (Ata o 31 de decembro de 2013 pódese celebrar con traballadores de ata 30 anos), para a adquisición por parte do traballador da cualificación necesaria para o desempeño dun oficio ou posto de traballo concreto.

Contrato por xubilación parcial

Contrato de duración determinada e xornada parcial, complementario ao de relevo, que se firma co traballador que se xubila parcialmente.

Contrato temporal

Con carácter xeral, un emprego defínese como temporal cando a finalización do contrato ou relación laboral queda determinada por condicións obxectivas, coma a expiración dun prazo, a realización dunha tarefa determinada, a reincorporación dun empregado ao que se substituíra temporalmente, a realización dun período de prácticas, etc. En todo caso, neste tipo de contratos as condicións da súa finalización xeralmente aparecen recollidas no contrato.

Contrato temporal para persoas con discapacidade

Contrato temporal de doce meses a tres anos, con xornada completa ou parcial, para persoas con discapacidade.

Contratos convertidos en indefinidos

Baixo este concepto inclúense s contratos por tempo determinado que, ao amparo da normativa en vigor, son transformados en indefinidos. OS contratos susceptibles de ser convertidos en indefinidos son:

  • Contrato de obra ou servizo.
  • Contrato de eventuais por circunstancias da produción.
  • Contrato de interinidade.
  • Contrato temporal de persoas con discapacidade.
  • Contrato de substitución por xubilación aos 64 anos.
  • Contrato en prácticas.
  • Contrato de relevo.
  • Contrato de formación.
  • Outros contratos.

Convenio colectivo

É o acordo asinado polas comisións negociadoras e inscrito no rexistro de convenios colectivos da autoridade laboral competente. Para efectos estatísticos, recóllense tanto os convenios firmados, como as revisións de carácter anual que se realizan para aqueles convenios de vixencia de dos ou máis anos. Tamén se inclúen as adhesións, arbitraxes voluntarias, extensións de convenios e outros acordos rexistrados con eficacia xeral de convenio, así como os pactos de eficacia limitada ou convenios extraestatutarios na medida na que se ten coñecemento dos seus datos, posto que, aínda que formalmente non teñen recoñecida eficacia de convenio, a entidade económica que teñen algúns destes pactos así o aconsella. Segundo o ámbito do convenio pode ser:

  • Convenios de empresa: engloban tanto os convenios que afectan a todo o cadro de persoal dunha empresa como a parte dela. Identifícase cada convenio cunha empresa, non obstante, algunhas empresas teñen máis dun convenio polo que o número destas pode estar sobrevalorado.

  • Convenios doutro ámbito: refírense aos convenios de ámbito superior á empresa.
    Os convenios tanto de empresa como doutro ámbito, poden ser provinciais, cando afectan unha soa provincia; autonómicos, cando afectan a máis dunha provincia dunha mesma comunidade autónoma; ou interautonómicos, cando afectan a máis dunha provincia pertencente a máis dunha comunidade autónoma.

Correspondencia entre os sectores utilizados nas táboas da Axencia Tributaria e a CNAE-2009

Correspondencia entre os sectores utilizados nas táboas da Axencia Tributaria e a CNAE-2009

  • Agricultura, gandería, silvicultura e pesca: sección A da CNAE-2009
  • Industria extractiva, enerxía e auga: seccións B, D e E da CNAE-2009
  • Industria: sección C da CNAE-2009
  • Construción e actividades inmobiliarias: seccións F e L da CNAE-2009
  • Comercio, reparacións e transporte: seccións G e H da CNAE-2009
  • Información e comunicacións: sección J da CNAE-2009
  • Entidades financeiras e aseguradoras: sección K da CNAE-2009
  • Servizos ás empresas: seccións N e M da CNAE-2009
  • Servizos sociais: seccións P, Q e O da CNAE-2009
  • Outros servizos persoais e de ocio: seccións I, R e S da CNAE-2009
Para máis información consultar a Clasificación Nacional de Actividades Económicas (CNAE-2009).

Cotizacións obrigatorias á Seguridade Social

Son as achegas legalmente establecidas e que o empregador fai ao sistema da Seguridade Social en favor dos seus empregados, para cubrir as prestacións que o sistema establece, e que son as derivadas de situacións de enfermidade, maternidade, accidente laboral, invalidez, xubilación, familia, supervivencia, desemprego, formación profesional, garantía salarial , ou calquera outra continxencia cuberta polo sistema de Seguridade Social.

Cotizacións voluntarias

Recollen as achegas do empregador a circuítos privados de seguridade social ou outras entidades de seguros ao obxecto de cubrir, mellorar ou complementar as prestacións establecidas polo sistema de Seguridade Social. Tales cotizacións non teñen carácter obrigatorio senón que adóitanse establecer nos convenios colectivos de xeito negociado. Entre estas cotizacións destacan: plans e fondos de pensións, seguros de enfermidade, maternidade ou accidente, outros plans ou seguros.

Custo laboral

Defínese o custo laboral como o custo no que incorre o empregador pola utilización do factor traballo. Inclúe:

  • o custo salarial
  • outros custos: percepcións non salariais e cotizacións obrigatorias á Seguridade Social.

Custo salarial

Comprende todas as percepcións económicas realizadas aos traballadores, en efectivo ou en especie, pola prestación profesional dos servizos laborais por conta allea, que retribúen o traballo en efectivo (calquera que sexa a forma de remuneración) ou os períodos de descanso computables como de traballo. As percepcións salariais comprenden: o salario base, os complementos salariais, pagos por horas extraordinarias e/ou complementarias, gratificacións extraordinarias e salario en especie.

Demandantes de emprego non ocupados

O concepto de demandante de emprego non ocupado (DENO) intenta aproximar o concepto de paro baseado nos criterios internacionais da Organización Internacional do Traballo (OIT). A súa definición non está regulada por ningún precepto legal e calcúlase a partir da cifra de paro rexistrado á que se lle suman os seguintes cinco colectivos que, segundo os criterios da OIT, poderían cumprir as condicións para ser considerados parados: os estudantes, os demandantes de servizos previos ao emprego, os demandantes de emprego conxuntural, os demandantes de emprego de xornada reducida (inferior a 20 horas) e os traballadores eventuais agrarios subsidiados.

Demandas de emprego rexistradas

Son as solicitudes de postos de traballo rexistradas nas oficinas públicas de emprego realizadas polos traballadores en idade laboral que desexan traballar por conta allea. Inclúen as de traballadores que non teñen emprego, tanto daqueles que non traballaron anteriormente e buscan emprego por primeira vez como as dos que tiveron un emprego anterior, e as de traballadores ocupados que buscan emprego para substituír ou complementar o que teñen. 

Densidade media de cotización posible

Cociente entre o tempo total cotizado en situación de alta laboral e a vida laboral posible da persoa, considerando como data de inicio desta o momento no que se cumpren os 16 anos (idade mínima legar para traballar actualmente en España) e como data de fin o 31/12/2018.

Densidade media de cotización real

Cociente entre o tempo total cotizado en situación de alta laboral e a vida laboral real da persoa, considerando como data de inicio desta o momento no que se accede ao mercado de traballo e como data de fin o 31/12/2018.

Dependencia

Estado de carácter permanente no que se atopan as persoas que, por razóns derivadas da idade, enfermidade ou discapacidade, e ligadas á falta ou perda de autonomía física, mental, intelectual ou sensorial, precisan da atención doutras persoas ou axudas importantes para realizar actividades básicas da vida diaria ou, no caso das persoas con discapacidade intelectual ou enfermidade mental, doutros apoios para a súa autonomía persoal.

Desempregados

No Mercado de traballo e pensións nas fontes tributarias é o número de persoas que ao longo dun exercicio recibiron algunha prestación por desemprego. É o colectivo formado pola totalidade de persoas perceptoras de prestacións ou subsidios por desemprego, independentemente de cal sexa a súa forma de pago, incluíndo as percepcións declaradas na clave C do Modelo 190 da "Declaración anual de retencións sobre as rendas de traballo" (prestacións ou subsidios por desemprego) e na clave D (prestacións de desemprego abonadas na modalidade de pago único). Neste colectivo non se produce o fenómeno de pluralidade, ao seren únicas as prestacións por desemprego e pagadas sempre polo mesmo retedor.

Discapacidade

Segundo a Clasificación Internacional do Funcionamento, da Discapacidade e da Saúde (CIF) da Organización Mundial da Saúde, enténdese por discapacidade a situación resultante da interacción entre a condición da saúde e os factores contextuais que restrinxe a participación da persoa.

Empresario ou profesional que emprega persoal

Considérase nesta categoría toda persoa que leva a súa propia empresa, industria, comercio, explotación agrícola ou exerce pola súa conta unha profesión liberal ou oficio e que con este motivo contrata a un ou máis empregados ou traballadores aos que remunera mediante un soldo, xornal, comisión, etc.
Polo tanto inclúense neste apartado os patróns, empresarios ou os profesionais que empregan persoal asalariado. Tamén se inclúen nesta rúbrica os empresarios de empresas en franquicia que a través do contrato de franquicia, adquiren o dereito a realizar actividades de produción ou venda de produtos ou servizos baixo a razón social e marca dun empresario (franquiciador). Os traballadores que teñen un emprego nunha empresa constituída en sociedade anónima (excepto sociedades anónimas laborais e cooperativas), sociedade limitada, etc., na que:

  • sós ou xunto con outros membros da familia ou un ou varios socios, teñen unha participación significativa na empresa e
  • teñen autoridade para actuar en nome da empresa no que se refire a firmar contratos con outras empresas ou organizacións e a contratar e despedir asalariados da empresa
consideraranse empregadores se a empresa ten asalariados, independentemente de que o empresario teña ademais un contrato como asalariado na súa propia empresa, e empresario sen asalariados se non os ten. A participación na empresa considerarase que é significativa cando o enquisado teña o seu posto de traballo en virtude da contía desta participación. Os integrantes dun consello de administración dunha empresa constituída en sociedade non se considerarán traballadores da empresa polo só feito de acudir ao consello de administración. Para ser considerados traballadores dela deberán ser empresarios, axudas familiares ou asalariados da mesma, codificándose a situación profesional que corresponda.

Enfermidade laboral

Enfermidade laboral é toda aquela provocada ou empeorada por mor do seu traballo actual ou pasado.

Episodio continuado de emprego

Período continuo durante o cal non se produce a interrupción do vínculo laboral da persoa coa Seguridade Social; durante este período, a persoa pode solapar contratos, cambiar de modalidade contractual dentro da empresa ou incluso cambiar de empresa, pero atópase en todo momento en situación de alta laboral (non pode pasar a situación de inactividade nin percibir unha prestación ou subsidio por desemprego). Deste xeito, diferéncianse os períodos nos que a persoa está traballando daqueles nos que non o está.

Expedientes de regulación de emprego

Son as fichas estatísticas que se cubren a partir dos expedientes administrativos presentados polas empresas ou polos representantes legais dos traballadores para solicitar a suspensión ou extinción das relacións do traballo ou a redución da xornada por causas económicas, técnicas, organizativas, de produción ou de forza maior, ou por extinción da personalidade xurídica do contratante.

Fenda salarial

Representa a diferenza entre a ganancia media por hora dos homes e a ganancia media por hora das mulleres como porcentaxe da ganancia media por hora dos homes. Calcúlase só para aquelas empresas de 10 ou máis asalariados incluídas nalgunha das seccións B a S (excluída a O) da CNAE 2009. Para o cálculo da fenda, na ganancia media por hora non se teñen en conta os pagos extraordinarios.

Fluxos de mobilidade xeográfica

Na poboación permanente, é dicir, aqueles asalariados que o son nos dous anos de cada bienio,defínense os fluxos de mobilidade xeográfica, entendendo estes como os cambios de domicilio fiscal dos asalariados que supoñen cambio de comunidade autónoma.
As permanencias no mercado de traballo clasifícanse atendendo á Comunidade Autónoma de residencia fiscal no exercicio de referencia e no anterior, e presenta tres situacións posibles.

  • Permanencias puras: que se corresponde coa situación na que o traballador reside na mesma comunidade autónoma nos dous anos consecutivos.
  • Fluxo de entrada: que analiza a mobilidade de asalariados desde a perspectiva da comunidade receptora
  • Fluxo de saída: que mostra a situación de partida ou perspectiva da comunidade emisora.
Fogar principal

Considérase fogar principal aquel no que un dos seus membros ten a titularidade da vivenda que ocupa, xa sexa en propiedade ou alugamento. No caso de que a vivenda estea cedida, o fogar principal será aquel no que estea a persoa a favor da que se fixo a cesión.

Fogar privado

Persoa ou conxunto de persoas que ocupan en común unha vivenda principal ou parte dela, e consomen e/ou comparten alimentos ou outros bens con cargo a un mesmo orzamento.

Folgas e peches patronais

Comprenden as folgas e peches patronais convocadas agás as seguintes:

  • As que non implican xornadas non traballadas, como as chamadas folgas de celo
  • As que non supoñen unha redución definitiva da xornada e, en concreto, as de duración inferior a unha hora.
  • As que se refiren a actividades convencionalmente 'non produtivas', como as folgas de estudantes, consumidores, etc.
  • As que afectan a colectividades sen dereito a folga, como é o caso dos funcionarios militares e das forzas de seguridade do Estado

Fondo de Garantía Salarial

É un organismo autónomo de carácter administrativo dependente do Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales que ten por finalidade a xestión das prestacións de garantía salarial contempladas no artigo 33 do Estatuto dos traballadores, segundo a redacción dada polo Real decreto lexislativo 1/1995 de 24 de marzo, destinadas a lles garantir aos traballadores a percepción de salarios debidos e indemnizacións pendentes de pago. Tal protección é cuberta polo citado organismo, que se financia con cotizacións empresariais específicas e cos ingresos provenientes da súa obrigatoria subrogación dos dereitos e accións dos traballadores fronte aos empresarios debedores.
As prestacións por insolvencia inclúen o importe das indemnizacións e dos salarios pendentes de pago motivados pola declaración de insolvencia das empresas, suspensión de pagos, quebra, concurso de acredores e forza maior, así como os salarios de tramitación acordados pola xurisdición competente.
As prestacións por regulación inclúen, unicamente, as indemnizacións correspondentes ao 40 por cento da indemnización legal que lles corresponda aos traballadores de empresas de menos de 25 traballadores nos casos de despedimento colectivo e despedimento por causas obxectivas derivadas da necesidade de amortizar postos de traballo fundada en causas económicas, técnicas, organizativas ou de produción.

Ganancia por hora

É o cociente entre o salario bruto mensual e as horas traballadas (normais e extraordinarias) no mes de referencia (outubro).

Gastos de carácter social

Son un conxunto de gastos de moi diversa natureza que teñen como obxectivo a mellora da calidade de vida dos traballadores a través da acción social impulsada polos colectivos laborais. Destacan os gastos derivados do mantemento ou adecuación de comedores para uso dos traballadores, así como os pagamentos indirectos a estes traballadores en forma de cheques de comida, gastos de mantemento e reparación de edificios e instalacións destinados a gardarías, actividades deportivas, culturais e de lecer. Non se inclúen os custos do persoal encargado destes servizos cando este pertenza á empresa.

Gastos de transporte

Son os ocasionados á empresa polo transporte gratuíto ou a prezos reducidos dos traballadores, dende o seu domicilio ao lugar de traballo. Non se inclúen os custos do persoal de mantemento e condutores cando estes pertencen ao equipo da empresa, nin tampouco as cantidades pagadas directamente aos traballadores como compensación cando utilizan medios de transporte alleos á empresa.

Gastos en formación profesional

Son os ocasionados por proporcionar coñecementos e preparación en técnicas profesionais aos traballadores cos que existe vínculo laboral e que son de interese para a empresa. Non se consideran os gastos derivados de axudas aos traballadores que estean a seguir ensinanzas reguladas. Considéranse gastos en formación profesional aos gastos de mantemento, adecuación e equipamento de edificios e instalacións destinados á formación, a participación en cursos, os honorarios e axudas de formadores externos (nunca do persoal da empresa), o material didáctico e de ferramenta, e as cantidades pagadas a organismos de formación, pero sempre en termos brutos sen descontar as subvencións e axudas recibidas do INEM ou doutros organismos públicos formativos.

Gratificacións extraordinarias

Son aquelas retribucións que teñen unha periodicidade na súa percepción superior ao mes: paras extraordinarias, pagos por participación en beneficios, primas, obxectivos e calquera outro pagamento de carácter excepcional.

Indemnizacións por despedimento

Inclúen o total dos pagos efectuados polo despido e extinción de contrato, así como os salarios deixados de percibir no transcurso da tramitación de despido que o empregador debe abonar nesta situación (salarios de tramitación). Considéranse tanto as indemnizacións por despedimentos individuais como as indemnizacións por despedimentos colectivos.

Índice de feminidade

O cociente entre a poboación activa feminina e a poboación activa masculina sinala o número de mulleres activas por cada home activo.

Índice de incidencia de accidentes de traballo

Calcúlase como o cociente entre os accidentes en xornada de traballo con baixa e a media anual dos traballadores afiliados en situación de alta laboral nos réximes que teñen cuberta a continxencia de accidente de traballo.

Índice de xuventude

O índice de xuventude defínese como o cociente entre a poboación activa entre os 16 e 39 anos e a poboación activa entre os 40 e 64 anos.

ISFAS (Instituto Social de las Fuerzas Armadas)

Organismo público encargado de xestionar o Réxime Especial da Seguridade Social das Forzas Armadas e da Garda Civil.

Mediana das ganancias medias por hora

Defínese como o valor tal que a metade da poboación nesa rexión/país gaña menos que ese valor e a outra metade gaña máis. Os datos son relativos a asalariados de empresas de 10 ou máis asalariados incluídas nalgunha das seccións B a S (excluída a O) da CNAE 2009.

Medidas de fomento do emprego

Pretenden a contratación indefinida ou temporal, ou conversión de determinados contratos temporais en indefinidos, de diferentes colectivos de traballadores mediante a concesión de axudas económicas e incentivos fiscais e/ou bonificacións nas cotizacións á Seguridade Social.

Membro de cooperativa de traballo asociado que traballa na mesma

Son todos aqueles socios dunha cooperativa de produción (incluídos os socios das sociedades anónimas laborais) que traballan nela. Polo tanto, inclúense os socios traballadores das sociedades anónimas laborais, das cooperativas de traballo asociado, das cooperativas de explotación comunitaria da terra, etc. Non se inclúen os asalariados que traballen nas cooperativas.

Mobilidade alternativa

Categoría que inclúe as combinacións posibles de desprazamento a pé e/ou bicicleta.

MUFACE (Mutualidad General de Funcionarios Civiles del Estado)

Organismo público encargado de xestionar o Réxime Especial da Seguridade Social dos Funcionarios Civís do Estado.

MUGEJU (Mutualidad General Judicial)

Organismo público encargado de xestionar o Réxime Especial da Seguridade Social do persoal ao servicio da Administración de Xusticia.

Nivel de formación (CNED-2000)

  • Z Analfabetos
    • 80 Analfabetos
  • B Educación primaria
    • 11 Estudos primarios incompletos
    • 12 Estudos primarios completos
  • C Ensinanzas para a formación e inserción laboral que non precisan dunha titulación académica da primeira etapa de secundaria para a súa realización (máis de 300 horas)
    • 21 Ensinanzas para a formación e inserción laboral que non precisan dunha titulación académica da primeira etapa de secundaria para a súa realización (máis de 300 horas)
  • D Primeira etapa de educación secundaria
    • 22 Primeira etapa de educación secundaria sen título de graduado escolar ou equivalente
    • 23 Primeira etapa de educación secundaria con título de graduado escolar ou equivalente
  • E Ensinanzas para a formación e inserción laboral que precisan dunha titulación de estudios secundarios de primeira etapa para a súa realización (máis de 300 horas)
    • 31 Ensinanzas para a formación e inserción laboral que precisan dunha titulación de estudios secundarios de primeira etapa para a súa realización (máis de 300 horas)
  • F Segunda etapa de educación secundaria
    • 32 Ensinanzas de bacharelato
    • 33 Ensinanzas de grao medio de formación profesional específica, artes plásticas e deseño e deportivas
    • 34 Ensinanzas de grao medio de música e danza
  • G Ensinanzas para a formación e inserción laboral que precisan dunha titulación de estudos secundarios de segunda etapa para a súa realización (máis de 300 horas)
    • 41 Ensinanzas para a formación e inserción laboral que precisan dunha titulación de estudos secundarios de segunda etapa para a súa realización (máis de 300 horas)
  • H Ensinanzas de grao superior de formación profesional específica e equivalentes, artes plásticas e deseño e deportivas
    • 51 Ensinanzas de grao superior de formación profesional específica e equivalentes, artes plásticas e deseño e deportivas
  • I Outras ensinanzas de 2 e máis anos que precisan do título de Bacharelato
    • 52Títulos propios de universidades e outras ensinanzas que precisan do título de bacharelato (2 e máis anos)
    • 53Ensinanzas para la formación e inserción laboral que precisan dunha formación profesional de grao superior para a súa realización (máis de 300 horas)
  • J Ensinanza universitaria de primeiro ciclo e segundo ciclo
    • 54 Ensinanzas universitarias de primeiro ciclo e equivalentes ou persoas que aprobaron 3 cursos completos dunha licenciatura ou créditos equivalentes
    • 55 Ensinanzas universitarias de primeiro e segundo ciclo, de só segundo ciclo e equivalentes
  • K Estudos oficiais de especialización profesional
    • 56 Estudos oficiais de especialización profesional
  • L Ensinanza universitaria de terceiro ciclo
    • 61 Doutorado universitario

Nivel de satisfacción co traballo

Nos resultados referentes ao módulo de condición no traballo (2007) da Enquisa de Condicións de vida das familias, os ocupados clasifícanse segundo a súa puntuación en nivel de satisfacción co traballo en:

  • Pouco satisfeito: comprende as puntuacións 1, 2, 3 ou 4.
  • Satisfeito: comprende as puntuacións 5, 6 ou 7.
  • Moi satisfeito: comprende as puntuacións 8, 9 ou 10.

Outros gastos

Inclúen os pagamentos compensatorios (quebranto de moeda, pequena ferramenta...), indemnizacións por fin de contrato, selección de persoal... Así mesmo, incluiranse os gastos non recollidos noutros apartados, tales como os producidos pola renovación de pezas e ferramentas de traballo.
As axudas e os gastos de viaxe non forman parte do custo laboral, posto que se realizan por necesidade do proceso produtivo constituíndo un consumo intermedio.

Pagamentos extraordinarios

Inclúen o total de pagas extraordinarias, participación en beneficios, obxectivos, incentivos, bonus e outros pagamentos variables en periodicidade ou cantidade.

Pagamentos por horas extraordinarias

Corresponde aos pagamentos por horas extras tanto estruturais como non estruturais. Remuneran o maior esforzo que representa o traballo adicional realizado fora da xornada habitual.

Pagas extraordinarias

Fundamentalmente están formadas polas gratificacións extraordinarias ou pagas de Nadal e de verán (reguladas por lei) e as gratificacións por beneficios. As súas contías coñécense de antemán e non dependen dos resultados do traballador ou da empresa.

Pagos delegados

A prestación por pago delegado é aquela que, recoñecida antes pola unidade xestora competente, é pagada polo empresario e logo compensada ao practicar a liquidación das cotas da Seguridade Social, que deste xeito faise cargo dela.

Pagos por desemprego

Pagos efectuados pola empresa aos traballadores afectados por suspensión temporal ou redución de xornada en caso de regulación de emprego durante o mes de referencia. Inclúen os pagos delegados por desemprego parcial, así como as melloras voluntarias por desemprego parcial a cargo da empresa co obxecto de complementar a prestación do Servizo Público de Emprego Estatal.

Pagos por horas extraordinarias e/ou complementarias

Corresponden aos pagos por horas extras, tanto estruturais (por forza maior) como non estruturais (voluntarias) e aos pagos por horas complementarias no caso dos traballadores a tempo parcial.

Pagos por incapacidade temporal

Pagos que a empresa fai directamente aos traballadores en situación de incapacidade temporal. Inclúe os pagos delegados por incapacidade temporal, as prestacións por incapacidade temporal de exclusivo cargo da empresa (os quince primeiros días) e os complementos ou melloras voluntarias á prestación por incapacidade temporal.

Paro rexistrado

Este concepto, establecido na Orden ministerial do 11 de marzo de 1985, está constituído polo total de demandas en alta existentes a fin de mes, excluíndo, entre outras, as que correspondan ás seguintes situacións:

  • Pluriemprego: demandantes que solicitan outro emprego compatible co que exercen.
  • Mellor emprego: demandantes que, estando ocupados, solicitan un emprego para cambialo polo que teñen.
  • Colaboración social: demandantes perceptores de prestacións por desemprego que participan en traballos de colaboración social.
  • Xubilados: demandantes que son pensionistas de xubilación, pensionistas por grande invalidez ou invalidez absoluta e demandantes de idade igual ou superior a 65 anos.
  • Emprego conxuntural: demandantes que solicitan un emprego para un período inferior a 3 meses.
  • Xornada < 20 horas: demandantes que solicitan un traballo con xornada inferior a 20 horas semanais.
  • Estudantes: demandantes que están cursando estudos de ensinanza oficial regrada sempre que sexan menores de 25 anos ou que, superando esta idade, sexan demandantes de primeiro emprego ou ben demandantes asistentes a cursos de formación profesional e ocupacional, cando as súas horas lectivas superen as 20 á semana, teñan unha bolsa polo menos de manutención e sexan demandantes do primeiro emprego.
  • Demandas suspendidas: demandantes con demanda suspendida en canto permanezan nesta situación.
  • Compatibilidade prestacións: demandantes beneficiarios de prestacións por desemprego en situación de compatibilidade de emprego por realizar un traballo a tempo parcial.
  • Traballadores eventuais agrícolas subsidiados.
  • Rexeitamento de accións de inserción laboral: demandantes que rexeitan accións de inserción laboral axeitadas ás súas características segundo se establece no artigo 17, apartado 2 do Real decreto lexislativo 5/2000, do 4 de agosto.

A posta en marcha do novo Sistema de Información dos Servizos Públicos de Emprego (SISPE) en maio de 2005 produce unha ruptura da serie de paro rexistrado que se viña publicando ata o momento. A implantación deste novo sistema afecta a estimación do paro rexistrado, non porque cambie a definición, senón pola actualización e xestión automatizada da información e porque se corrixiron os erros que se viñan cometendo con certos colectivos.

Pensión (Módulo sobre a transición da vida laboral á xubilación)

No Módulo sobre a transición da vida laboral á xubilación da EPA téñense en conta todo tipo de pensións, é dicir, tanto as públicas como as privadas; as obrigatorias ou as voluntarias; as baseadas nos ingresos dos beneficiarios ou as pensións mínimas e, por último, tanto as contributivas (definidas en función dos anos de traballo, o salario percibido e as contribucións feitas para as pensións) como as non contributivas. En concreto, as pensións sobre as que se indaga no módulo son as seguintes:

  • Pensións de xubilación
  • Pensións de prexubilación
  • Pensións distintas das de xubilación e prexubilación
Dentro das pensións de xubilación inclúense as seguintes categorías:
  • Pensións do Sistema Público: as incluídas na categoría A:
    • Pensións contributivas de xubilación de calquera dos Réximes do Sistema da Seguridade Social (Réxime Xeral, Réxime Especial, Réxime Comunitario da Seguridade Social ou Convenios bilaterais coa Seguridade Social)
    • Pensión de vellez do Seguro Obrigatorio de Vellez e Invalidez (SOVI)
    • Pensión de xubilación de Clases Pasivas
    • Pensión non contributiva de xubilación do Sistema da Seguridade Social
    • Pensión de xubilación derivada da Guerra Civil a Ex-combatentes e Forzas e Institutos Armados da República
    • Pensións de xubilación derivadas de Actos de Terrorismo
    • Pensións de xubilación anticipada de calquera dos Réximes do Sistema da Seguridade Social
    • Pensión de xubilación anticipada de Clases Pasivas
    • Pensión de xubilación parcial do Sistema da Seguridade Social
  • Pensións de Sistemas Ocupacionais: as incluídas na categoría B:
    • Pensión de xubilación de calquera das Mutualidades de Previsión Social
    • Pensión de xubilación procedente de Plans de Pensións de Emprego
  • Pensións de Sistemas Privados: as incluídas na categoría C, é dicir, pensións de xubilación procedentes de plans individuais de emprego
Tamén se considerarán pensións de xubilación as denominadas pensións de xubilación flexibles, que se caracterizan por ser pagos periódicos da parte proporcional da pensión total de xubilación aos traballadores maiores que compatibilizan a pensión de xubilación, unha vez causada, cun contrato a tempo parcial. Aplícase a todos os Réximes da Seguridade Social, excepto aos Réximes especiais de Funcionarios Civís do Estado, das Forzas Armadas e do persoal ao servizo da Administración de Xustiza.

No contexto do módulo considérase prexubilación á situación na que o traballador cumpre as tres condicións seguintes:
  • Cesou a súa actividade laboral por razóns do mercado laboral
  • Está percibindo unha asignación económica non considerada pensión de xubilación
  • Aínda non alcanzou a idade legal para acceder a unha pensión de xubilación
Nesta categoría inclúense as axudas previas á xubilación ordinaria a traballadores afectados por procesos de reestruturación de empresas (prexubilacións propiamente ditas ou expedientes de regulación de emprego).

Dentro das pensións distintas ás de xubilación inclúense os seguintes grupos:
  • Pensións por discapacidade ou invalidez: e dentro destas, e ao igual que no caso das pensións de xubilación, inclúense distintos tipos de pensións do Sistema Público, de Sistemas Ocupacionais e de Sistemas Privados
  • Pensións de supervivencia: e dentro destas, e ao igual que no caso das pensións de xubilación, inclúense distintos tipos de pensións do Sistema Público, de Sistemas Ocupacionais e de Sistemas Privados

Pensión contributiva segundo Regulamentos Comunitarios de Seguridade Social

Corresponden a pensións para persoas que están ou estiveron suxeitas á lexislación dun ou varios estados membros, e sexan nacionais ou refuxiadas nun estado do Espazo Económico Europeo, en Suíza ou ben, sexan apátridas ou nacionais de terceiros países con residencial legal nun estado membro da Unión Europea (excepto Dinamarca e Reino Unido).

Pensión de invalidez ou incapacidade (Enquisa aos demandantes de emprego)

Os beneficiarios son as persoas en situación de incapacidade permanente, entendida como a situación do traballador que, despois de rematada a baixa laboral, presenta reducións anatómicas ou funcionais graves que diminúan ou anulen a súa capacidade laboral.

Pensión de orfandade (Enquisa aos demandantes de emprego)

Os beneficiarios son os fillos do causante (traballador falecido), os fillos póstumos, os fillos adoptados e os fillos do cónxuxe supervivente.

Pensión de vellez do Seguro Obrigatorio de Vellez e Invalidez (SOVI)

SOVI é un réxime residual que se aplica aos trabaladores, traballadoras e aos seus e ás súas derechohabientes que, ao reunir os requisitos esixidos pola lexislación deste réxime extinto, non teñan dereito a unha pensión do actual Sistema da Seguridade Social.

Pensión de viuvez (Enquisa aos demandantes de emprego)

Os beneficiarios desta pensión son o cónxuxe ou ex-cónxuxe do falecido

Pensión de xubilación

As pensións de xubilación teñen como obxectivo manter o nivel de vida da poboación que abandona o mercado laboral por razóns de idade, protexéndoa da pobreza. Inclúense os seguintes tipos de pensións:

  • Pensións de xubilación do sistema público
  • Pensións procedentes de plans de pensións de xubilación de empresa
  • Pensións procedentes de plans de xubilación persoais
Hai que ter en conta que, para os efectos do Módulo sobre pensións e participación no mercado laboral da EPA, unha vez que a persoa beneficiaria dunha pensión de invalidez ou dunha pensión de supervivencia acada a idade de xubilación legal/estándar, considérase que percibe unha pensión de xubilación.

Pensión de xubilación (Enquisa aos demandantes de emprego)

Son beneficiarios da pensión de xubilación os traballadores que cesan total ou parcialmente do seu traballo por causa da idade.

Pensión por emigración (Enquisa aos demandantes de emprego)

  • Pensión asistencial por ancianidade a favor dos emigrantes españois retornados: é unha prestación periódica que trata de garantir un mínimo de subsistencia aos emigrantes españois beneficiarios das pensións asistenciais de ancianidade que retornen a España.
  • Pensións a favor dos españois retornados que emigraron durante o período 1936-1942: os españois que emigraron de España durante o período 1936-1942 como consecuencia da guerra civil, terán dereito cando retornen a España, a ser beneficiarios de forma transitoria das pensións asistenciais por ancianidade establecidas a favor dos emigrantes españois, sempre que reúnan todos os requisitos, excepto o de residencia no estranxeiro, ata que acaden o dereito a unha pensión do sistema da Seguridade Social ou outra pensión pública.
  • Subsidio de desemprego para emigrantes retornados: é unha prestación de carácter periódico dirixida a protexer aos emigrantes retornados en situación de desemprego. Estas non se inclúen dentro de pensión por emigración, senón dentro do apartado de prestacións por desemprego.

Pensión prestacións e/ou subsidios doutros países (Enquisa aos demandantes de emprego)

Aquelas recibidas por persoas que estean residindo en España e que procedan das administracións doutros países polo motivo que sexa.

Pensionistas

É o número de persoas distintas que ao longo do exercicio recibiron unha contraprestación dineraria en concepto de pensión.
No Mercado de traballo e pensións nas fontes tributarias inclúe as persoas que recibiron ao longo do ano retribucións declaradas na clave B do Modelo 190 da "Declaración Anual de Retenciones sobre las Rentas del Trabajo" (pensionistas e perceptores de haberes pasivos).

Pensións contributivas da Seguridade Social

Son prestacións económicas e de duración indefinida, aínda que non sempre, nas que a concesión está xeralmente supeditada a unha previa relación xurídica coa Seguridade Social (acreditar un período mínimo de cotización en determinados casos, ...), sempre que se cumpran os demais requisitos esixidos. A súa contía determínase en función das achegas efectuadas polo traballador e o empresario, se se trata de traballadores por conta allea, durante o período considerado para os efectos da base reguladora da pensión de que se trate.
As clases de pensións son:

  • incapacidade permanente
  • xubilación
  • morte e supervivencia

Pensións de xubilación do Sistema Público

Son as que cobren a provisión de protección social contra os riscos vinculados á vellez: perda de ingresos, ingresos inadecuados e falta de independencia na realización das tarefas cotiás, menor participación na vida social, etc. A atención médica das persoas anciás non se ten en conta, xa que os gastos de asistencia sanitaria consígnanse na partida dedicada a enfermidade e atención sanitaria.
O Sistema Público de Pensións recoñece dúas modalidades:

  • Contributiva: require dun período mínimo de cotización dos traballadores e das traballadoras á Seguridade Social; distínguense catro tipos:
    • Pensións do Réxime Xeral e dos Réximes Especiais da Seguridade Social
    • Pensión de vellez do Seguro Obrigatorio de Vellez e Invalidez (SOVI)
    • Pensión contributiva segundo os Regulamentos Comunitarios de Seguridade Social
    • Pensión segundo convenios bilaterais doutros países coa Seguridade Social
    Non se inclúe dentro das pensións contributivas do Sistema Público de Pensións:
    • As compensacións mensuais dalgunha empresa, prestacións por desemprego e por pre-xubilación debido a razóns do mercado laboral, que son pagos periódicos a traballadores e traballadoras maiores que se xubilan antes de acadar a idade legal de xubilación, por atoparse en desemprego ou por redución dos postos de traballo como consecuencia de medidas económicas. Normalmente, estes pagos rematan cando a persoa adquire o dereito a percibir unha pensión de xubilación.
    • Prestación por redución da capacidade de traballo, é dicir, por discapacidade
  • Non contributiva: son prestacións económicas que se recoñecen ás persoas que, atopándose en situación de necesidade, carezan de recursos suficientes para a súa subsistencia nos termos legalmente establecidos, aínda que non cotizasen nunca ou non cotizasen o tempo suficiente para acadar unha prestación de nivel contributivo.

Pensións do Réxime Xeral e dos Réximes Especiais da Seguridade Social

Son as que cobren as seguintes casuísticas:

  • Xubilación ordinaria: xubilación á que poden acceder os traballadores e as traballadoras ao chegar á idade legal establecida para poder xubilarse sempre e cando cotizasen o número mínimo de anos requiridos pola Seguridade Social. Se a xubilación se produciu a partir da idade ordinaria e cunha porcentaxe aplicable á base reguladora do 100%, poderase pasar á situación de xubilación activa, que permite compatibilizar a pensión de xubilación cun traballo por conta propia ou allea, a xornada completa ou parcial. Nesta situación percíbese o 50% da pensión, excepto que a actividade que se realice sexa por conta propia e se acredite ter contratado polo menos a un traballador ou traballadora por conta allea (neste caso, a pensión acada o 100%).
  • Xubilación anticipada: cando se accede á xubilación antes da idade legal establecida e sempre que se teña o mínimo de anos cotizados establecidos en cada caso. A xubilación anticipada pode ser con ou sen redución da pensión normal.
  • Xubilación de clases pasivas (funcionarios e funcionarias en réxime especial): prodúcese ao cumprir os 65 anos, con algunhas excepcións (os corpos docentes universitarios, maxistratura, xuíces e xuízas, fiscais e letrados/as da Administración de Xustiza, así como os rexistradores e as rexistradoras da propiedade -estas últimas ingresadas antes do 1 de xaneiro de 2015- xubílanse forzosamente aos 70 anos).
  • Xubilación de clases pasivas por retiro voluntario aos 60 anos (funcionarios e funcionarias en réxime especial): prodúcese sempre que teñan recoñecidos 30 anos de servizo.
  • Xubilación parcial: permite ao traballador ou á traballadora, de común acordo coa empresa, reducir a xornada de traballo entre un 25% e un 50%, e pasa a percibir a pensión de xubilación na cantidade proporcional inversa á redución da xornada. No caso de que a persoa non teña cumprida a idade regulamentaria de xubilación, a empresa deberá concertar un contrato relevo con outro traballador ou traballadora.
  • Xubilación parcial da industria manufactureira: aplica a regulación para a modalidade de xubilación parcial con celebración de contrato de relevo, vixente con anterioridade á entrada en vigor da Lei 27/2011, a pensións causadas antes do 1 de xaneiro de 2023 e baixo certos requisitos.
  • Xubilación flexible: permite ás persoas perceptoras dunha pensión de xubilación iniciar un traballo a tempo parcial cunha redución de xornada comprendida entre o 25% e o 50% sobre a xornada habitual da actividade e compatibilizalo coa pensión que estaba cobrando, reducida proporcionalmente á porcentaxe de xornada traballada a tempo parcial. Pódese aplicar a todos os réximes da Seguridade Social, excepto aos réximes de funcionarios e funcionarias civís do Estado, das Forzas Armadas e ao persoal ao servizo da Administración de Xustiza.
  • Xubilación especial aos 64 anos: desaparece a partir do día 1 de xaneiro de 2013, aínda que se mantén para as persoas ás que lles sexa de aplicación a Lei 27/2011, isto é, a traballadores e traballadoras de empresas que, en virtude dun convenio ou pacto, están obrigadas a substituír simultaneamente á persoa que se xubila por outra que se atope inscrita como desempregada na oficina de emprego.

Pensións por discapacidade ou invalidez

De acordo co manual do Sistema Europeo Integrado de Estatísticas de Protección Social (SEEPROS), as pensións de invalidez comprenden as prestacións que proporcionan un ingreso a persoas por debaixo da idade legal de xubilación establecida no réxime de referencia, cuxa capacidade para traballar estea impedida máis alá dun nivel mínimo establecido pola lexislación por unha discapacidade física ou mental.
Inclúense as pensións por discapacidade ou invalidez do sistema público así como os plans de pensións para persoas con discapacidade, tanto de empresa como individuais.
Unha vez que a persoa beneficiaria dunha pensión de invalidez acada ou supera a idade legal de xubilación, considérase que recibe unha pensión de vellez e rexístrase como percibindo unha pensión de xubilación.

Pensións por incapacidade ou invalidez do Sistema Público

As pensións por discapacidade ou invalidez do Sistema Público poden ser contributivas ou non contributivas e tense dereito a elas en función dos diferentes graos de incapacidade:

  • Incapacidade permanente parcial para a profesión habitual: a pesar de non acadar o grao total, ocasiona ao traballador ou á traballadora unha diminución igual ou superior ao 33% no seu rendemento normal para a profesión habitual, sen impedirlle realizar as tarefas fundamentais de dita profesión.
  • Incapacidade permanente total para a profesión habitual: inhabilita ao traballador ou á traballadora para poder realizar a totalidade ou as tarefas fundamentais da súa profesión, sempre e cando poida dedicarse a outra distinta.
  • Incapacidade permanente absoluta para todo traballo: inhabilita ao traballador ou á traballadora para calquera profesión ou oficio.
  • Gran invalidez: situación do traballador ou da traballadora cunha incapacidade permanente e que, debido ás perdas anatómicas ou funcionais, necesita de asistencia doutra persoa para os actos máis esenciais da vida, tales como vestirse, desprazarse, comer ou análogos.

Pensións procedentes de plans de pensións de xubilación de empresa (PPE)

Estes plans, tamén chamados plans de pensións de emprego, son contribucións que fan as entidades empregadoras, os e as empregados/as, ou ambas, en función dos ingresos, ou que fan as persoas que traballan por conta propia inscritas como autónomas. O obxectivo é complementar a pensión pública de xubilación da Seguridade Social. O máis común é que se establezan mediante contratos de traballo ou convenios sectoriais ou profesionais, negociados polos interlocutores sociais.

Pensións procedentes de plans de pensións persoais

Son plans privados voluntarios que fan persoas con calquera entidade financeira sen que teña que existir ningunha relación laboral entre elas. Teñen por obxectivo proporcionar aforro para o momento da xubilación e realízase con achegas de capital. Para os efectos do Módulo sobre pensións e participación no mercado laboral da EPA, non se teñen en conta neste grupo de pensións as que, unha vez chegada a idade de xubilación, se cobran nun único pago.

Percepcións non salariais

Son retribucións percibidas polo traballador non polo desenvolvemento da súa actividade laboral senón como compensación de gastos ocasionados pola execución do traballo ou para cubrir necesidades ou situacións de inactividade non imputables ao traballador.

  • Prestacións sociais directas: pagos que a empresa fai directamente, ao traballador, antigo traballador ou a súa familia para asistirlle en determinadas circunstancias como complemento de determinadas prestacións sociais, sen implicar á Seguridade Social nin a outras aseguradoras. A súa principal característica é que se trata de pagos en beneficios para o benestar. Distínguense: pagos por incapacidade temporal, os pagos por desemprego, pagos por outras prestacións directas (pagos por xubilación, pagos por morte e supervivencia, pagos por invalidez ou minusvalía, pagos por asistencia médica e pagos por asistencia familiar) e as indemnizacións por despido.
  • Outras percepcións non salariais: engloban o resto de pagos efectuados ao traballador: compensación polos gastos derivados da execución do seu traballo e indemnizacións pola finalización de contrato. Comprenden o quebranto de moeda, desgaste de utensilios ou ferramentas, adquisición de prendas de traballo, gastos de locomoción e dietas de viaxe, plus de distancia e transporte urbano, indemnizacións por traslados, finalización de contrato, produtos en especie concedidos voluntariamente pola empresa, entregas de produtos a prezos rebaixados que se realicen en cantinas ou comedores de empresa ou economatos de carácter social.

Perceptores de ingresos

Na Enquisa de poboación activa (EPA) considéranse perceptores de ingresos a todas aquelas persoas que, na semana de referencia, percibiron algún tipo de ingreso económico. O concepto de ingreso económico inclúe tanto o salario, como os diferentes tipos de pensións (xubilación, prexubilación, discapacidade, ...) ou prestacións por desemprego.
Na Enquisa estrutural a fogares (EEF) os perceptores de ingresos son as persoas de 16 ou máis anos que percibiron ingresos monetarios no ano natural anterior á realización da enquisa (ata a edición de 2007 nos doce meses anteriores ao mes do domingo da semana de referencia), independentemente de que a percepción tivera carácter regular ou non, e a fonte destes ingresos. Non se inclúen como perceptores as persoas que pertencen ao fogar e que reciben ingresos doutros membros do fogar se non hai unha relación formal de traballo entre eles (por exemplo, as asignacións semanais ou mensuais que perciben os fillos para os seus gastos persoais ou os cartos que percibe da súa familia un estudante para pagar a estancia na cidade na que estuda).

Permanencias

Considérase que un asalariado é unha permanencia no ano t se forma parte da poboación asalariada no ano de referencia t e no inmediatamente anterior (t-1).

Persoas afiliadas á Seguridade Social

A afiliación ao Sistema da Seguridade Social é obrigatoria para todas as persoas incluídas no campo de aplicación da Seguridade Social e única para toda a vida do traballador ou da traballadora e para todo o sistema, sen prexuízo das baixas, altas e demais variacións que con posterioridade á afiliación poidan producirse. É dicir, o traballador ou a traballadora afíliase cando comeza a súa vida laboral e se dá de alta nalgún dos rexímenes do Sistema da Seguridade Social. Esta situación denomínase alta inicial. Se cesa na súa actividade será dado ou dada de baixa pero seguirá afiliado ou afiliada en situación de baixa laboral. Se retoma a actividade producirase unha alta denominada alta sucesiva a efectos estatísticos, pero non terá que afiliarse novamente, dado que, como xa se indicou, a afiliación é única para toda a vida do traballador.

Poboación activa

Son as persoas que, nun período de referencia dado, subministran man de obra para a produción de bens e servizos económicos ou que están dispoñibles e fan xestións para incorporarse a dita produción. Comprende a todas as persoas de 16 ou máis anos que cumpren as condicións necesarias para a súa inclusión entre as persoas ocupadas ou paradas.

Poboación contada a parte

Os homes que cumpren o servizo militar ou prestación social sustitutoria son considerados poboación contada a parte. Este concepto desapareceu en decembro de 2001.

Poboación inactiva

Abrangue todas as persoas de 16 e máis anos non clasificadas como ocupadas ou paradas.
Os inactivos clasifícanse segundo a súa situación persoal nas seguintes categorías funcionais:

  • Persoas que se ocupan do seu fogar.
  • Estudantes.
  • Xubilados ou prexubilados.
  • Persoas que perciben unha pensión distinta á de xubilación ou prexubilación.
  • Persoas que realizan sen remuneración traballos sociais, actividades de tipo benéfico...
  • Incapacitados para traballar.
  • Outra situación. Persoas que, sen exercer ningunha actividade económica, reciben axuda pública ou privada e todas aquelas que non están incluidas en ningunha das categorías anteriores.

Poboación ocupada

Persoas de 16 anos ou máis que durante a semana de referencia tiveron un traballo por conta allea ou exerceron unha actividade por conta propia, nalgunha das seguintes situacións:

  • traballando polo menos unha hora por un soldo, salario ou beneficio empresarial ou ganancia familiar en metálico ou en especie
  • con emprego pero sen traballar por razóns de enfermidade ou accidente, vacacións, festas, mal tempo ou razóns análogas. Tamén se consideran dentro desta categoría as persoas que, estando suspendidas ou separadas do seu emprego como consecuencia dunha regulación de emprego, esperan reincorporarse a súa empresa.

Poboación parada

Persoas de 16 anos ou máis que durante a semana de referencia estiveron sen traballo, dispoñibles para traballar e buscando emprego. Son parados tamén os que atoparon un traballo e están esperando incorporarse, sempre que se verifiquen as dúas primeiras condicións.
Segundo o Regulamento 1897/2000 da Comisión Europea, os únicos métodos de busca de emprego considerados activos son:

  • Estar en contacto cunha oficina pública de emprego co fin de atopar traballo, calquera que sexa a parte que tomase a iniciativa (a renovación da inscrición por razóns puramente administrativas non constitúe unha postura activa).
  • Estar en contacto cunha oficina privada (oficina de emprego temporal, empresa especializada en contratación...) coa fin de atopar traballo.
  • Enviar unha candidatura directamente aos empregadores.
  • Indagar a través de relacións persoais, por mediación de sindicatos, ...
  • Anunciarse ou responder a anuncios de periódicos.
  • Estudar as ofertas de emprego.
  • Participar nunha proba, concurso ou entrevista, no marco dun procedemento de contratación.
  • Buscar terreos, locais ou material.
  • Realizar xestións para obter permisos, licenzas ou recursos financeiros.

Porcentaxe de asalariados con salarios baixos

Porcentaxe de asalariados con salarios baixos sobre o total de asalariados. Considéranse asalariados con salarios baixos aqueles que gañan 2/3 ou menos da mediana das ganancias na rexión/país de referencia. Os datos son relativos a asalariados de empresas de 10 ou máis asalariados incluídas nalgunha das seccións B a S (excluída a O) da CNAE 2009.

Postos de traballo ofrecidos

Son os postos de traballo ofrecidos por empresas e organismos públicos ou privados rexistrados nas oficinas de emprego durante o período de referencia, para que a oficina xestione a súa cobertura cos demandantes idóneos.

Prestacións por desemprego

Son prestacións que protexen a situación por desemprego, poden ser de varios tipos:

  • Nivel contributivo. Prestación por desemprego: refírese a aquela situación de desemprego das persoas que, querendo e podendo traballar, perdan o seu traballo de forma temporal ou definitiva ou vexan reducida, temporalmente polo menos, nunha terceira parte a súa xornada laboral, por expediente de regulación de emprego, coa correspondente perda ou redución análoga de salarios, por algunhas das causas establecidas como situacións legais de desemprego.
  • Nivel asistencial. Subsidio por desemprego: poderán ser beneficiarios do subsidio por desemprego os parados que, figurando inscritos como demandantes de emprego, sen teren rexeitado oferta de emprego adecuada nin terse negado a participar, salvo causa xustificada, en accións de promoción, formación ou reconversión profesionais, e carecendo de rendas de calquera natureza superiores, en cómputo mensual, ao 75% do salario mínimo interprofesional, excluída a parte proporcional das dúas pagas extraordinarias, se encontren nalgunha das situación contempladas para o dito subsidio.
  • Renda activa de inserción: o obxectivo do programa é incrementar as oportunidades de retorno ao mercado de traballo dos traballadores desempregados con especiais necesidades económicas e dificultades para atopar emprego.

Prestacións por desemprego de nivel contributivo

Protexen aquelas situacións de desemprego das persoas que, podendo e querendo traballar, perdan o seu emprego de forma temporal ou definitiva, ou se lles reduza temporalmente a súa xornada diaria por decisión empresarial, coa correspondente perda ou redución análoga de salarios, por algunha das causas establecidas como situacións legais de desemprego. Os requisitos para recibir esta prestación son os seguintes:

  • Estar afiliado ou afiliada á Seguridade Social en situación de alta ou asimilada á alta nalgún dos réximes que contemple a continxencia por desemprego.
  • Atoparse en situación legal de desemprego.
  • Acreditar estar dispoñible para buscar activamente emprego e para aceptar unha colocación adecuada e subscribir un compromiso de actividade.
  • Ter cotizado por desemprego un período mínimo de 360 días dentro dos seis anos anteriores á situación legal de desemprego.
  • Non ter cumprido a idade ordinaria que se esixe para a pensión de xubilación, excepto que non se tivera dereito a ela por falta de cotización ou se trate de situacións de suspensión da relación laboral ou de redución de xornada autorizados por expediente de regulación de emprego.
  • Non realizar unha actividade por conta propia ou traballo por conta allea a tempo completo, excepto:
    • As persoas que teñan contrato por tempo indefinido de apoio a emprendedores, que poderán compatibilizar o 25% da prestación con dito contrato.
    • Cando o determine algún programa de fomento de emprego.
  • Non estar incluído ou incluída nalgunha das causas de incompatibilidade.

Prestacións sociais directas

Son os pagamentos que a empresa fai directamente ao traballador ou á súa familia, ou tamén ao antigo traballador para asistilo en determinadas circunstancias e como complemento de determinadas prestacións sociais. Destacan: incapacidade temporal, desemprego, xubilación, morte e supervivencia, invalidez ou minusvalía, asistencia familiar, asistencia médica.

Prórrogas

Algúns contratos de duración temporal, unha vez finalizada a súa duración inicial, poden prorrogarse. O número de prórrogas que admite un contrato depende da súa tipoloxía. Son os seguintes:

  • Contrato de obra ou servizo.
  • Contrato de eventuais por circunstancias da produción.
  • Contrato de interinidade.
  • Contrato temporal de persoas con discapacidade.
  • Contrato de relevo.
  • Contrato de substitución por xubilación aos 64 anos.
  • Xubilación parcial.
  • Contrato en prácticas
  • Contrato de formación.
  • Outros contratos.

Ratio de persoas activas por cada persoa inactiva

A ratio de persoas activas por cada persoa inactiva defínese como o cociente entre a poboación activa e a poboación inactiva (nenos, estudantes, incapacitados permanentes, xubilados...).

Ratio de persoas activas por cada persoa inactiva de 65 ou máis anos

O cociente entre a poboación activa e a poboación inactiva de 65 ou máis anos representa o número de potenciais traballadores por cada xubilado, entendendo o termo xubilado nun sentido amplo como toda persoa inactiva de 65 ou máis anos.

Renda de integración social de Galicia. RISGA

É unha prestación económica asistencial que trata de garantir un mínimo de subsistencia persoal a cidadáns entre 25 e 65 anos, que aínda que teñan idade laboral e non teñan causa legal de incapacidade física ou psíquica, non teñen os recursos mínimos necesarios para cubrir as necesidades máis urxentes. Pretende a reinserción social e laboral das persoas

Réxime especial agrario

Están incluídos no réxime especial agrario todos os traballadores, calquera que sexa o seu sexo e estado civil, que de xeito habitual e como medio fundamental de vida realicen labores agrarias, sexan propiamente agrícolas, forestais ou pecuarias, dentro do territorio nacional, sempre que estean incluídos como traballadores por conta allea, ou como traballadores por conta propia.

A partir do mes de xaneiro de 2008 desaparece o réxime especial agrario por conta propia e os seus afiliados intégranse no réxime especial de autónomos. É dicir, a partir de xaneiro de 2008, o réxime especial agrario fórmano os traballadores maiores de 16 anos que realicen labores agrarias con carácter retribuído por conta allea, dentro do ámbito de organización e dirección doutra persoa física ou xurídica.

Con efecto o día 1 de xaneiro de 2012 os traballadores do réxime especial agrario (conta allea) inclúense dentro do réxime xeral da Seguridade Social, mediante a creación do sistema especial agrario.

Réxime especial da minería do carbón

Están incluídos no réxime especial da minería do carbón os traballadores por conta allea que prestan os seus servizos a empresas que realicen as seguintes actividades relativas á minería do carbón:

  • Extracción de carbón nas minas subterráneas.
  • Explotación de carbón a ceo aberto.
  • Investigacións e recoñecementos
  • Aproveitamento de carbóns e augas residuais con materias carbonosas.
  • Escollido de carbón en vertedoiros de cascallo
  • Fabricación de aglomerados de carbón mineral
  • Fornos de produción de cok (con exclusión dos pertencentes á industria siderometalúrxica).
  • Transportes fluviais de carbón
  • Actividades secundarias ou complementarias das anteriores

Réxime Especial de Autónomos e Autónomas

Enténdese como traballador e traballadora por conta propia ou autónomo/a, aquela persoa que realiza de xeito habitual, persoal e directa unha actividade económica a título lucrativo, sen suxeición por ela a un contrato de traballo e aínda que utilice o servizo remunerado doutras persoas, sexa ou non titular dunha empresa individual ou familiar. Presuporase, salvo proba do contrario, que a persoa afiliada é un traballador ou traballadora por conta propia ou autónomo/a se ostenta a titularidade dun establecemento aberto ao público como propietaria, arrendataria, usufrutuaria ou outro concepto análogo. Estarán incluídos neste réxime especial, entre outras, as seguintes categorías de traballadores e traballadoras:

  • Traballadores e traballadoras maiores de 18 anos que, de forma habitual, persoal e directa, realizan unha actividade económica a título lucrativo, sen suxeición a contrato de traballo.
  • O cónxuxe e familiares ata o 2º grao inclusive por consanguinidade, afinidade ou adopción que colaboren co traballador ou coa traballadora autónoma de forma persoal, habitual e directa e non teñan a condición de asalariados/as.
  • Os escritores e as escritoras de libros
  • Profesionais que exerzan unha actividade por conta propia, que a incorporación a un Colexio Profesional cuxo colectivo se integrara no Réxime Especial de Traballadores/as Autónomos/as.
  • Os socios e as sociais de sociedades regulares colectivas e de sociedades comanditarias.
  • Os socios e as socias traballadoras das Cooperativas de Traballo Asociado, cando estas opten por este réxime nos seus estatutos.
  • Comuneiros/as ou socios/as de comunidades de bens e sociedades civís irregulares.
  • Quen exerza funcións de dirección e xerencia que implique o desempeño do cargo de conselleiro/a ou administrador/a, ou preste outros servizos para unha sociedade mercantil capitalista, a título lucrativo e de forma habitual, persoal e directa, sempre que posúa o control efectivo, directo e indirecto, daquela.
  • Os socios e socias traballadoras das sociedades laborais, cando a súa participación no capital social (xunto co do seu cónxuxe e parentes, cos que conviva) acade ao menos o 50%.

En xaneiro de 2008 desapareceu o Réxime Especial Agrario por Conta Propia e os seus afiliados e afiliadas integráronse no Réxime Especial de Autónomos/as.

Réxime especial empregados do fogar

Os traballadores comprendidos dentro do campo de aplicación do réxime especial de empregados de fogar son os que se dediquen a servizos exclusivamente domésticos para un ou varios cabezas de familia, sempre que estes servizos sexan prestados na casa que habite o cabeza de familia e que perciban un soldo ou remuneración de calquera clase. Están incluídos os traballos de gardería, xardinería, condución de vehículos e outros análogos nos supostos nos que se desenvolvan formando parte do conxunto de tarefas domésticas.
O encadramento dentro deste réxime, efectuarase dependendo do número de horas traballadas e se se trata dun solo empregador ou varios, de acordo co seguinte:

  • Os empregados de fogar fixos: son os que prestan servizos para un só cabeza de familia durante un tempo igual ou superior a 80 horas de traballo efectivo ao mes
  • Os empregados de fogar descontinuos: son os que prestan os seus servizos para un ou varios cabezas de familia, con carácter parcial ou descontinuo, durante un mínimo de 72 horas de traballo efectivo ao mes, que teñen que realizarse, polo menos, durante 12 días en dito mes
Desde o día 1 de xaneiro de 2012 os traballadores incluídos no réxime especial de empregados do fogar quedan integrados dentro do réxime xeral, mediante a creación do sistema especial para empregados do fogar. Esta integración afecta tanto aos traballadores que prestan servizos con carácter fixo para un titular do fogar familiar, como aos denominados "descontinuos", cuxa actividade realízase para varios titulares de fogares familiares.
Establécese un período transitorio que comprende do 01-01-2012 ao 30-06-2012, para que os empregadores e as persoas empregadas procedentes do réxime especial da Seguridade Social de empregados do fogar, comuniquen á Tesorería General de la Seguridad Social o cumprimento das condicións esixidas para a súa inclusión no sistema especial para empregados do fogar.

Réxime especial traballadores do mar

No réxime especial do mar están incluídos:

  • Traballadores por conta allea, retribuídos a salario ou á parte, empregados en calquera das actividades seguintes:
    • Mariña mercante
    • Pesca marítima en calquera das súas modalidades.
    • Extracción doutros produtos do mar.
    • Tráfico interior de portos e embarcacións deportivas e de recreo.
    • Traballos de carácter administrativo, técnico e subalterno das empresas dedicadas ás actividades anteriores.
    • Traballo de estibadores portuarios.
    • Servizo auxiliar sanitario e de fonda e cociña prestado aos emigrantes españois a bordo das embarcacións que os transportan.
    • Persoal ao servizo das confrarías de pescadores e as súas federacións e das cooperativas do mar.
    • Calquera outra actividade marítimo-pesqueira que a súa inclusión neste réxime sexa determinada polo Ministerio de Trabajo e Inmigración.
  • Os armadores de embarcacións que sexan de máis de 10 toneladas ou leven enrolados máis de cinco tripulantes, se figuran no rol e perciben como retribución polo seu traballo unha participación no "Monte Menor" ou un salario como tripulante, quedan asimilados a traballadores por conta allea, salvo para os efectos de desemprego.
  • Traballadores por conta propia que realizan de xeito habitual, persoal e directa, algunha das actividades que a continuación se enumeran, sempre que a mesma constitúa o seu medio fundamental de vida:
    • Armadores de embarcacións que non excedan as 10 toneladas de rexistro bruto, non leven máis de cinco persoas enroladas incluído o armador, e nas que este vaia enrolado como técnico ou tripulante.
    • Os que se dediquen á extracción de produtos do mar.
    • Os redeiros que non realicen as súas faenas por conta dunha empresa pesqueira determinada.
  • Tamén se poden incluír o cónxuxe e os familiares, hasta o segundo grado de consanguinidade, afinidade ou adopción do traballador autónomo, se traballan, conviven e dependen economicamente de el, salvo proba de que son traballadores por conta allea

Réxime Xeral

É o réxime que conta con maior número de persoas afiliadas dentro da estrutura do Sistema da Seguridade Social. Estarán incluídos no Réxime Xeral, entre outras, as seguintes categorías de traballadores e traballadoras:

  • Os traballadores e as traballadoras españolas por conta allea da industria e dos servizos e asimilados a estes, que exerzan normalmente a súa actividade no territorio nacional.
  • Os socios e socias traballadoras de sociedades laborais e de sociedades mercantís capitalistas.
  • Os traballadores e as traballadoras españolas non residentes en territorio nacional ao servizo da Administración española no exterior.
  • Os estranxeiros e as estranxeiras con permiso de residencia e de traballo en España que traballen por conta allea na industria ou nos servizos e exerzan a súa actividade en territorio nacional.
  • Persoal (funcionario ou laboral) da Administración Local.
  • Laicos ou segrares que presten servizos retribuídos en institucións eclesiásticas.
  • As persoas que presten servizos retribuídos en entidades ou institucións de carácter benéfico social.
  • Funcionarios e funcionarias en prácticas que aspiren a incorporarse a corpos ou escalas que non estean suxeitos ao réxime de clases pasivas, así como os altos cargos das administracións públicas que non sexan funcionarios; tamén, os funcionarios e as funcionarias de novo ingreso das Comunidades Autónomas.
  • Funcionarios e funcionarias transferidas ás Comunidades Autónomas, que ingresen voluntariamente en corpos ou escalas propios da Comunidade Autónoma de destino; tamén se inclúe o persoal interino ao servizo da Administración de Xustiza.
  • Os seguintes Rexímenes Especiais integrados:
    • Representantes de comercio.
    • Artistas.
    • Profesionais taurinos.
  • Os seguintes Sistemas Especiais:
    • Traballadores e traballadoras fixas descontinuas de empresas de estudos de mercado e opinión pública.
    • Traballadores e traballadoras fixas descontinuas de cines, salas de baile e de festa e discotecas.
    • Manipulado e empaquetado de tomate fresco, realizado por colleiteiros/as exportadores/as.
    • Servizos extraordinarios de hostalería.
    • Industria da resina.
    • Froitas, hortalizas e industria de conservas vexetais.
    • Agrario: con efecto o día 1 de xaneiro de 2012 os traballadores e as traballadoras do Réxime Especial Agrario (conta allea) inclúense dentro do Réxime Xeral da Seguridade Social, mediante a creación do Sistema Especial Agrario.
    • Empregados e empregadas do fogar: desde o día 1 de xaneiro de 2012 os traballadores e as traballadoras incluídas no Réxime Especial de Empregados/as do Fogar quedan integradas dentro do Réxime Xeral, mediante a creación do Sistema Especial para Empregados/as do Fogar.

Salario

Para a determinación dos salarios dos empregados por conta allea, na Mostra continua de vidas laborais utilízanse as percepcións declaradas na clave A do modelo 190 "Resumo anual de retencións e ingresos a conta do IRPF sobre rendementos do traballo, de determinadas actividades económicas, premios e determinadas imputacións de renda" da Axencia Tributaria. Esta clave inclúe todas as percepcións, monetarias ou en especie, satisfeitas pola persoa ou entidade declarante en concepto de rendementos do traballo. Estas retribucións incluirán, así mesmo, as dietas satisfeitas por desprazamentos e os gastos de viaxe por motivos de traballo exceptuados de gravame. É preciso aclarar, ademais, que se refire a percepcións salariais brutas, isto é, antes do pago de impostos e que estas inclúen, así mesmo, os importes correspondentes ás percepcións en especie.

Na "Enquisa de poboación activa. Decil de salarios do emprego principal" o concepto de salario utilizado é (segundo Regulamento CE núm. 377/2008) da Comisión o de "salario mensual asociado ao emprego principal", sendo este último o que desenvolve a persoa na semana de referencia na que é entrevistada. En caso de ter varios traballos, o principal é o que proporciona os ingresos máis significativos. En particular, se é un traballo eventual de duración inferior a un mes, o salario será unha estimación do que se obtería para unha duración de todo o mes por un traballo similar. En cambio, se é un traballo a tempo parcial, non se transforma no equivalente a tempo completo.

As pagas extras e outros complementos anuais considéranse na definición, dividindo a súa cantidade por 12. Tamén se inclúen os pagos por horas extras regulares, propinas e comisións, referidos neste caso ao mes natural anterior á semana de referencia.

Salario anual ordinario

É o resultante de eliminar do salario bruto anual os pagos extraordinarios e a valoración en especie.

Salario base

É a parte fundamental e fixa do salario e que se define como o mínimo de retribución acordado nos convenios colectivos. Cando non hai convenio colectivo nin outro acordo entre empregador e empregado enténdese que este é o Salario Mínimo Interprofesional.

Salario bruto anual

Inclúe o total das percepcións salariais en diñeiro efectivo (retribucións dinerarias pagadas pola empresa ao traballador no ano) e as retribucións en especie. Compútanse os devengos brutos, é dicir, antes de practicar as deducións das achegas á Seguridade Social por conta do traballador ou as retencións a conta do Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas (IRPF).

Salario bruto mensual

Inclúe o total das percepcións salariais en diñeiro efectivo (salario base, pagas extraordinarias, pagamentos por horas extraordinarias e complementos salariais). Compútanse os devengos brutos, é dicir, antes de practicar as deducións das achegas á Seguridade Social por conta do traballador ou as retencións a conta do Imposto sobre a Renda das Persoas Físicas (IRPF).

Salario mensual ordinario

É o resultante de eliminar do salario bruto os pagamentos extraordinarios. Determínase como a suma do salario base, os complementos salariais e os pagamentos por horas extraordinarias.

Salario Mínimo Interprofesional (SMI)

Contía retributiva mínima que percibirá o traballador referida á xornada legal de traballo en calquera actividade da agricultura, industria ou servizos, sen distinción do sexo ou idade dos traballadores, sexan fixos, eventuais ou temporais, ou sexan persoal ao servizo do fogar familiar. O salario mínimo interprofesional fíxase anualmente polo Goberno mediante un real decreto. A contía fíxase en salario/día e salario/mes e no caso de empregados do fogar fíxase tamén en salario/hora.

Servizos de atención para os nenos

No módulo sobre conciliación entre vida laboral e familiar da Enquisa de poboación activa (EPA) considéranse servizos de atención para os nenos, tanto se son de iniciativa pública como privada, os seguintes:

  • Garderías.
  • Centros de coidado de día.
  • Coidado familiar organizado (neneiras contratadas por centros de coidado de nenos que se desprazan ao domicilio).
  • Centros de actividades en horario extraescolar (exclúense os clubs deportivos onde van a practicar deporte ou centros onde se imparten cursos de idiomas).
  • Neneiras particulares ou persoal especializado.
Non se consideran servizos de atención a nenos:
  • A escolarización obrigatoria.
  • O coidado do neno por parte de familiares ou amigos, os cales non reciben contraprestación económica algunha, con independencia si residen ou non no mesmo fogar que o neno.
  • O coidado por parte de irmáns de máis de 14 anos que coidan do seu irmán ou irmá de 14 anos ou menos.

Sistema da Seguridade Social

É un conxunto de réximes a través dos cales o Estado garante ás persoas comprendidas no seu campo de aplicación, por realizar unha actividade profesional ou por cumprir os requisitos esixidos na modalidade non contributiva, así como aos familiares ou asimilados que tivesen ao seu cargo, a protección adecuada nas continxencias e situacións que a lei define.

Sistema especial agrario

Están incluídos no sistema especial agrario os traballadores por conta allea que realicen labores agrarias, forestais ou pecuarias que ou sexan complementarias ou auxiliares das mesmas, en explotacións agrarias, así como os empresarias aos que presten os seus servizos.

Sistema especial empregados do fogar

Estarán incluídos neste sistema especial, como empregados do fogar todos os traballadores, calquera que sexa o seu sexo e estado civil, e que reúnan os seguintes requisitos:

  • Ser maior de 16 anos.
  • Que presten servizos exclusivamente domésticos para un ou varios titulares do fogar familiar, ou a un grupo de persoas, que sen constituír unha familia, convivan no mesmo fogar con tal carácter familiar.
  • Que eses servizos sexan prestados na casa que habite o titular do fogar familiar e demais persoas que compoñen o fogar.
  • Que perciba por este servizo un soldo ou remuneración de calquera clase que sexa.

Situación de afiliación en alta laboral

A afiliación en alta laboral ao Sistema da Seguridade Social é obrigatoria para todas as persoas incluídas no campo de aplicación deste cando se atopen traballando, ben por conta allea, ben por conta propia, e única (no sentido de que o seu número de afiliación non varía) para toda a vida laboral, sen prexuízo das baixas, altas e variacións que se poidan producir con posterioridade á primeira afiliación. É dicir, o traballador ou a traballadora afíliase cando comeza a súa vida laboral e a empresa (ou o/a propio/a traballador/traballadora, no caso do emprego por conta propia) o/a dá de alta nalgún dos réximes do Sistema da Seguridade Social. Esta situación denomínase alta inicial. Se cesa na súa actividade consígnase unha baixa no Sistema, pero o seu número de afiliación segue activo, en situación de baixa laboral. Se retoma a súa actividade, producirase unha alta, denominada alta sucesiva, pero a persoa non terá que afiliarse de novo; simplemente procederase a consignar unha nova alta do seu número de afiliación.

Subsidio por desemprego

É unha prestación asistencial que ten como obxectivo complementar a protección da prestación de carácter contributivo das situacións de desemprego. Consta dunha prestación económica e, no seu caso, do abono á Seguridade Social da continxencia de xubilación. A duración e contía determínanse en función da modalidade de subsidio ao que se teña dereito:

  • Traballadores e traballadoras que esgotaron a prestación contributiva por desemprego e teñen responsabilidades familiares.
  • Traballadores e traballadoras que esgotaron a prestación contributiva por desemprego maiores de 45 anos e que non teñen responsabilidades familiares.
  • Traballadores e traballadoras emigrantes retornados/as.
  • Traballadores e traballadoras que, cando se produce a situación legal de desemprego, non teñen cuberto o período mínimo de cotización para acceder a unha prestación contributiva.
  • Liberados/as de prisión.
  • Traballadores e traballadoras declaradas plenamente capaces ou que perdesen a condición de pensionista de incapacidade por melloría dunha situación de grande invalidez, incapacidade permanente absoluta ou total para a profesión habitual.
  • Subsidio por desemprego para traballadores e traballadoras maiores de 55 anos.
Para acceder ao subsidio por desemprego débense cumprir, con carácter xeral, os seguintes requisitos:
  • Estar desempregado ou desempregada e inscrito/a como demandante de emprego e subscribir o compromiso de actividade.
  • Non ter dereito a percibir unha prestación por desemprego de nivel contributivo.
  • Carecer de rendas, de calquera natureza, en cómputo mensual superior ao 75% do salario mínimo interprofesional, excluída a parte proporcional das dúas pagas extraordinarias.

Subvencións (custos laborais)

Reducións, bonificacións e subvencións que os empregadores aplican nas liquidacións das cotizacións á Seguridade Social, motivadas pola contratación de determinados colectivos de traballadores ou por axudas recoñecidas polo Servizo Público de Emprego Estatal (SEPE) a cargo dos seus orzamentos.

Taxa de actividade

Porcentaxe do número total de activos sobre a poboación total (poboación de 16 ou máis anos).

Taxa de ocupación

Porcentaxe de ocupados sobre a poboación de 16 ou máis anos

Taxa de parcialidade dos asalariados

Porcentaxe dos asalariados con xornada parcial sobre o total de asalariados.

Taxa de paro

Porcentaxe de parados sobre o total de activos.

Taxa de salarización

Porcentaxe dos asalariados sobre o total de ocupados.

Taxa de supervivencia do emprego autónomo

É a proporción de afiliacións no Réxime Especial de Autónomos e Autónomas que seguen en alta laboral a último día hábil do período considerado (1 ano despois, 2 anos despois, etc.) en relación a todas as afiliacións que se deran de alta neste réxime no ano de referencia.

Taxa de temporalidade

Porcentaxe dos asalariados con contrato de duración temporal sobre o total de asalariados.

Traballadores afiliados por conta allea

Na edición 2011 da explotación da Mostra continua de vidas laborais considéranse traballadores por conta allea todos os afiliados en alta laboral incluídos nalgún dos seguintes réximes de afiliación: réxime xeral, réxime especial de minería do carbón, réxime especial do mar por conta allea, réxime especial agrario por conta allea e réxime especial de empregados do fogar fixos.

Traballadores afiliados por conta propia

Na edición 2011 da explotación da Mostra continua de vidas laborais considéranse traballadores por conta propia todos os afiliados en alta laboral incluídos nalgún dos seguintes réximes de afiliación: réxime especial de traballadores autónomos, réxime especial do mar por conta propia e réxime especial de empregados do fogar descontinuos. Hai que ten en conta que a partir de xaneiro de 2008 desaparece o réxime especial agrario por conta propia, e as súas afiliacións intégranse no réxime especial de autónomos.

TRADE

Son as siglas de traballador ou traballadora autónoma economicamente dependente. A súa definición exacta ven fixada na Lei 20/2007, do 11 de xullo, do Estatuto do traballo autónomo. A grandes trazos, son aquelas persoas que realizan unha actividade económica ou profesional por conta propia, a título lucrativo e de forma habitual, persoal, directa e predominantemente para outra persoa física ou xurídica, da que dependen economicamente por percibir desta, ao menos, o 75% dos seus ingresos por rendementos do traballo e de actividades económicas ou profesionais.

Valoración en especie

Valoración de todas as percepcións salariais que se entregan ao traballador empregando calquera medio distinto do diñeiro, como bens, dereitos, beneficios ou servizos como a contraprestación dos servizos laborais.

Vehículo motorizado combinando público e privado

Categoría que inclúe as combinacións posibles de por unha parte, coche, furgoneta ou moto, e por outra parte, autobús, metro ou tren.

Vehículo motorizado privado

Categoría que inclúe as combinacións posibles de coche, furgoneta ou moto como condutor ou pasaxeiro.

Vehículo motorizado público

Categoría que inclúe as combinacións posibles de autobús, metro ou tren.

Vivenda familiar

É a vivenda destinada a ser habitada por unha ou varias persoas, xeral pero non necesariamente unidas por parentesco, e que non constitúen un colectivo. A pesar de non cumprir estritamente a definición, tamén se consideran vivendas familiares os aloxamentos.

As vivendas familiares inclúense no Censo de Vivendas, con independencia de que estean ocupadas ou non no momento censual.

Vivenda familiar principal

Vivenda familiar que se utiliza toda ou a maior parte do ano como residencia habitual dunha ou máis persoas.

Xornada continua

Cando se inicia e finaliza a xornada cunha soa interrupción de quince a trinta minutos para descansar ou tomar algún alimento.

Xornada partida

Cando á metade da xornada hai unha interrupción do traballo de polo menos unha hora de duración

Xornadas non traballadas por folga

Nos conflitos de días completos e con participación constante, obtense multiplicando o número de traballadores participantes polo número de días laborais de duración do conflito. Noutros casos, nos que a participación non é constante e/ou a interrupción do traballo non afecta a xornada completa, entendendo por xornada completa a xornada laboral normal que realiza un traballador sen ter en conta as horas extraordinarias, o cálculo das xornadas non traballadas en cada folga obtense multiplicando o número efectivo de participantes en cada un dos días pola parte da xornada non traballada de cada día e sumando este resultado para todos os días de duración.

Xubilación anticipada

A xubilación anticipada prodúcese cando o traballador se retira do seu emprego remunerado antes de cumprir os 65 anos, recibindo a cambio un pago periódico que intenta manter os seus ingresos. Isto pode ou non levar consigo unha redución da pensión normal. A xubilación anticipada pode solicitarse atendendo a varios motivos:

  • Por razón do grupo profesional: a idade ordinaria de xubilación pode ser rebaixada ou anticipada naqueles grupos ou actividades profesionais cuxos traballos sexan de natureza excepcionalmente penosa, perigosa, tóxica ou insalubre e teñan elevados índices de morbilidade ou mortalidade; é o caso dos traballadores incluídos no Estatuto Mineiro, o persoal de voo de traballos aéreos, os traballadores ferroviarios, entre outros.
  • Por discapacidade: a idade ordinaria de xubilación pode verse reducida no caso de traballadores con discapacidade igual ou superior ao 65%, ou tamén cunha discapacidade igual ou superior ao 45% sempre que, neste último caso, se trate de discapacidades regulamentariamente determinadas que poden determinar unha redución apreciable da esperanza de vida desas persoas.
  • Por ter a condición de mutualista: poderán ter dereito á pensión contributiva de xubilación a partir dos 60 anos (ou a unha parte dela) os traballadores afiliados en alta ou en situación asimilada á alta que reúnan os requisitos xerais esixidos (período mínimo de cotización e feito causante) e se atopen nun dos seguintes grupos:
    • Os traballadores que cotizasen nalgunha das Mutualidades Laborais de traballadores por conta allea con anterioridade ao 1/01/1967.
    • Os traballadores ingresados na Rede Nacional de Ferrocarrís Españois (RENFE), con anterioridade ao 14/07/1967.
    • Os traballadores pertencentes a Ferrocarrís Españois de Vía Estreita (FEVE), ás Compañías Concesionarias de Ferrocarrís de uso público e á empresa Ferrocarriles Vascos, Sociedad Anónima (SA), con anterioridade ao 19/12/1969.
    • Quen estivera comprendido no campo de aplicación do Réxime Especial da Minería do Carbón o día 1/04/1969 e fose cotizante dalgunha das Mutualidades Laborais do Carbón o 31/01/1969 ou con anterioridade.
    • Os traballadores comprendidos no campo de aplicación do Réxime Especial dos Traballadores do Mar o día 1/08/1970.
  • Sen ter a condición de mutualista, sempre e cando reúnan os seguintes requisitos:
    • Ter 61 anos de idade.
    • Acreditar un período mínimo de cotización efectiva de 30 anos; ademais, do período total de cotización, ao menos 2 anos deberán estar comprendidos dentro dos 15 inmediatamente anteriores ao momento de causar o dereito.
  • Xubilacións anticipadas dende o 1/01/2004 por expediente de regulación de emprego: todas as xubilacións causadas dende o 1/01/2014, motivadas por cese na relación laboral en virtude de expedientes de regulación de emprego, e sempre que a persoa cumprira os 61 anos ou gozase da condición de mutualista, serán consideradas xubilacións anticipadas.
Tamén se considerará que están cobrando unha xubilación anticipada os traballadores con xubilación a tempo parcial (persoas que continúan traballando pero reducen as súas horas de traballo mediante un contrato parcial e, á vez, reciben un pago periódico por unha parte da pensión total de xubilación).

 

Este sitio web utiliza cookies propias de tipo técnico e de terceiros para optimizar o seu uso. As cookies non se utilizan para recoller información de carácter persoal. Se continúa navegando considérase que acepta o seu uso. Coñeza a nosa política de cookies